چرا بايد خط مشي ايمني و بهداشت حرفه اي داشته باشيم؟
خط مشي ايمني و بهداشت به توسعه و گسترش برنامه ايمني محيط هاي كاري كمك مي كند. از آنجا كـه يـك خـط مـشي، نيازهـاي خاص محيط كار را انعكاس مي دهد بايد مرتباً بازبيني و مرور شده و مطابق نيازهاي روز گردد.
خط مشي چيست؟
فرهنگ لغات خط مشي را به عنوان نقشه ، روش يا جرياني از فعاليتهاي كاري تعريف مي كند بطوريكه راهنماي تصميم گيري هاي آينده و يا موثر در اين نوع تصميمات مي باشد.
خط مشي ايمني و بهداشت حرفه اي از طريق بيان اصول و قواعد مربوطه، فعاليتها را هدايت مي كند؛ ميزان تعهد و الزام كارفرما را در امر سلامت و ايمني كارگران نشان مي دهد و شرح وظايف بيشتري را(به نسبت وظايف قانوني مشخص شده) براي كارفرمايان ارائه و پیشنهاد می کند.
چه مواردي اين خط مشي را موثر مي سازد؟
تفاوتهاي بسياري در فرم و محتواي خط مشي ها موجود است كه اين اختلافات موجود در سبك و روشها، اهميت چنداني را در نقش اصلي آن كه همان مسئوليت كاربردي خط مشي مي باشد، ندارد. يك خط مشي براي مفيد بودن بايد:
- پيشنهادات و نظرات مديران و نمايندگان كاركنان را در تهيه وتدارك خط مشي دخالت دهد.
- با اهداف تعريف شده در محل كار، هماهنگ و همسو باشد.
- نيازهاي محيط كار را پيش بيني نمايد. (و لازم نيست كه اين پيش بيني ها با ساير محيطهاي كاري دقيقاً تطبيق داشته باشد.)
- همانند ساير خط مشي هاي مهم و حائز اهميت محل كار، مورد توجه و پذيرش قرار گيرد.
خط مشي ايمني و بهداشت حرفه اي چه موضوعاتي را بايد تحت پوشش قرار دهد؟
خط مشي بايد اهداف و طرحهاي ايمني و بهداشتي را بر اساس نيازهاي محل كار تهيه كرده و موضوعات زير را تحت پوشش قرار دهد:
- تعهد و التزام مديريت جهت ايجاد محيطي ايمن و سالم و حصول اطمينان از وجود ايمني و بهداشت در تمام فعاليتهاي صورت گرفته در محيط كار
- اجراي قوانين بهداشتي و رعايت اصول ايمني در حداقل استانداردهاي قانوني.(براي دستيابي سريعتر به اهداف نهايي از حداقل استانداردها شروع كرده و در نهايت سعي در دستيابي به حداكثر استانداردهاي قانوني مي نمايد.)
- مسئوليت پذيريكليه كاركنان در حفظ و نگهداري محيط كار ايمن.
- مسئوليت پذيري رده هاي مختلف مديريتي جهت اجراي وظايف ايمني و بهداشتي محول شده .
- تعهد والتزام در بازنگري دوره اي خط مشي و نظارت و كنترل بر ميزان تاثير گذاري آن .
- تعهد جهت تهيه مخارج هزينه هاي مربوطه و چگونه دستيابي به منابع مادي تامين كننده مخارج.
چه كسي مسئول تهيه خط مشي است؟
بهترين خط مشي ها، خط مشي است كه اختصاص به يك محيط ويژه داشته باشد و اقتبـاس شـده از سـاير منـابع و يـا ديگـر محيطهـاي كاري نباشد. كارفرما مي تواند مسئوليت تهيه يك خط مشي را به تعدادي از كاركنان واگذار نمايد، اما در هر صورت مسئوليت اصـلي مطالب تهيه شده بر عهده كارفرما مي باشد. خط مشي تهيه شده ، بايد تاريخ زده شود و به امضاي كميتـه اجرايـي، مـدير و مـدير عامـل برسد.
در زمان نوشتن خط مشي چه مواردي بايد در نظر گرفته شود؟
موارد عمده ايكه بايد مد نظر قرار گيرند، شامل :
خط مشي بايد مقدمات كاري لازم جهت پشتيباني و اجراي صحيح اهداف آن را بيان كند كه شـامل جلـسات كميتـه هـاي بهداشـت و ايمني، اقدامات و روند هاي كاري ايمن، بهداشت حرفه اي و برنامه هاي آموزشي ايمني مي باشد. خط مشي بايد انواع خطرات موجود در محيط كار را معرفي نمايد و بسته به نوع خطرات ، ممكن است لازم باشد وظايف خاصـي را بـراي كارفرمـا جهـت انجـام اقـدامات فوري و ويژه در امر كنترل و حذف خطرات خاص، تعيين كند. جهت دستيابي به اهداف خط مـشي، بايـد از مـشاركت فعـال و دائمـي كارگران بهره جست. بدون مشاركت و همكاري آنان ، موفقيتهاي مورد نظر، حاصل نمي گردد. با گذشت زمـان ، خـط مـشي نيـاز بـه اصلاح خواهد داشت و بايد همراه و هم جهت با تغييرات ايجاد شده در محيط كار پيش رود.
جهت تهيه و تدارك يك خط مشي بهداشت و ايمني ، سئوالات ذيل بايد پاسخ داده شوند:
هدف از برنامه ايمني چيست ؟ آيا كاهش صدمات و بيماري هاي ناشي از كار تا ميزان 10درصد مد نظر و مطلوب مي باشـد؟ زمانيكـه با موارد متضاد مواجه مي شويم ، ايمني مهمتر مي باشد يا از اهميت يكساني در مقايسه با ساير موارد برخوردار اسـت؟ در ايـن موقعيت هـا چگونه بايد تصميم گيري نمود؟ مسئوليت ايمني مستقيماً برعهده مديريت مي باشد يا از جانب او به شخص يا اشخاص ديگري واگـذار شده است؟ مديريت , خواستار دستيابي به چه منافعي در راستاي تحقق برنامه ايمني مي باشد؟ چه كسي مسئول هماهنگي فعاليتهاي ايمني مي باشد؟
بر اساس خط مشي، مسئوليتها به چه كساني واگذار مي گردد؟
اگر برنامه ريزي مناسبي جهت اجراي خط مشي در سازمان موجود نباشد، خـط مـشي نوشـته شـده هماننـد جمـلات توخـالي و بـي اثـر خواهد بود. خط مشي تنها در مكانهايي مي تواند مفيد واقع شود كه:
- مسئوليتها بطور واضح، تعريف و مشخص شده باشد.
- متدها و روشهاي مسئوليت پذيري ايجاد شود.
- روندهاي كاري صورت گرفته، مطابق برنامه ايمني باشد.
- بودجه مالي كافي و منابع مورد نياز ديگر، در نظر گرفته شود.
- در كل محيطهاي كاري، مسئوليت پذيري صحيح جهت دستيابي به اهداف خط مشي توسط كاركنان درك شده باشد. زمانيكه مسئوليتها واگذار مي گردد بايد ليستي از نوع كار و ساختار سازماني تكميل گردد، اما لازم نيست در اين زمينه بسيار دقيق شـده و به جزئيات پرداخته شود. به عنوان مثال از ليست كردن تمامي انواع خاص لوازم حفاظت فردي كه بايد توسط كارگران مورد اسـتفاده قرار گيرد، خود داري شود؛ و به سادگي بيان شود كه : «تمـامي كاركنـان بايـد بـر اسـاس طبيعـت كارشـان ، از لـوازم حفاظـت فـردي مشخص شده توسط كارفرما، استفاده كنند.» اجتناب از ذكر تك تك موارد باعث مـي شـود كـارگران در مواقـع ضـروري و برحـسب شرايط و تغيير موقعيتها، انعطاف پذيري بيشتري داشته باشند و لذا بتـوان تغييـرات مـورد نيـاز را اعمـال كـرد. بـراي حـصول اطمينـان از دستيابي به ايمني، اهداف خط مشي مي تواند به موارد زير اختصاص يابد:
- مسئوليتهاي شخصي
- مسئوليتهاي حقوقي
- سيستم هاي مسئوليت پذيري
- ارتقاء آگاهي در زمينه ايمني
- تعليمات و آموزش هاي مورد نياز
- تصحيح و تهيه گزارش از مسايل و مشكلات موجود در زمينه ايمني و بهداشت
- اطلاعات مربوط به كنترل بيماريها و آسيب هاي شغلي
چگونه اين خط مشي با فعاليتها و مسئوليتهاي محل كار هماهنگي مي يابد؟
براي كنترل و نظارت بر اقدامات و فعاليتهاي محيط كار، بايد متدها و روشهاي مسئوليت پذيري طراحي گردد كه شامل:
- گنجاندن مسئوليت ها در خط مشي
• اقدامات لازم جهت تضمين اجراي صحيح برنامه بهداشت و ايمني
• گنجاندن مسئوليت هاي ايمني و بهداشت در شرح وظايف افراد
• مرور مداوم و منظم برنامه هاي ايمني و بهداشت
• تهيه گزارش مداوم از اجراي برنامه بهداشت وايمني
خط مشی ایمنی
بخشي از يك خط مشي، به اين مسئله مي پردازد كه از آگاهي كليه كاركنان نسبت به برنامه هاي ايمني اطمينان حاصل كند. كـارگران مي توانند در كنار فعاليتهاي روزمره خويش ، در جلسات ايمني و كلاسهاي آموزشي مربوطه نيز شركت كنند. مسئوليتي كه از طريق خط مشي ايمني و بهداشت به كاركنان واگذار مي شود، مي تواند قـسمتي از شـرح وظـايف آنـان باشـد. در ايـن مورد مي توان در هنگام شروع به كار و در بدو استخدام كارگران ، رونوشتي از خط مشي ايمني و بهداشت را به آنان ارائـه نمـود و بـه آنان ياد آور شد كه پيروي از اين خط مشي بعنوان يكي از شرايط استخدام مي باشد. بوسيله ارسال علائمي براي نـصب در محـل كـار، نوشتن مقالاتي راجع به خط مشي ايمني و بهداشت در خبرنامه هاي شركت و اشاره به آن در دسـتور العمـل هـاي كـاري و غيـره ، مـي توان تعهدات و الزامات خط مشي را در حيطه هاي كاري تقويت نمود. در هر محيط كاري روشي خاص جهت آگاه ساختن كـارگران از خط مشي در نظر گرفته مي شود، اما مطلب مهم ، داشتن يك طرح مناسب و پيروي از آن بطور تمام و كمال مي باشد.
چگونگي برقراري ارتباط خط مشي با ساير فاكتور ها
يك خط مشي موثر و مفيد در امر مديريت سيستم ايمني و بهداشت بايد:
- به وضوح، ابلاغ و تعريف شده باشد.
• در بيان مطالب ترتيب درستي را اتخاذ نمايد و از اين طريق به عملي تر شدن سيستم ياري رساند.
• نگرش ها و طرز عمل افراد مشمول را در رابطه روزانه انعكاس دهد.
• كنترل و نظارت همه جانبه داشته باشد.
طرق ارتباطي خط مشي، شامل موارد زير مي شود:
• دادن آموزشهاي لازم به عنوان مقدمه اي ضروري
• استفاده از كتب راهنما در زمينه خط مشي و روند كاري آن
• پيوستن به كميته هاي ايمني و بهداشت
• شرح وظايف (همانگونه كه ذكر شد مي توان بر اساس خط مشي ايمني و بهداشـت، پيـروي كامـل از ايـن خـط مـشي را در شرح وظايف كاركنان ذكر نمود)
•استفاده از بوردها و تابلوهاي اعلانات جهت جلب توجه كاركنان و ياد آوري نكات ايمني و بهداشتي به آنان.
• برقراري جلسات ايمني .
• الزام و تعهدات مديريت در امر پاسخ گويي موثر به مسائل مطرح شده
• مرور گزارش هاي بازرسي
• بررسي پيشنهادات ارائه شده توسط كميته بهداشت و ايمني
• بررسي حوادث به وقوع پيوسته
• ارزيابي برنامه ايمني و بهداشت.
بهترین ابزار ایمنی را از ما بخواهید